Zapraszamy do Wiednia!

28.11.2022
Dnia 7 grudnia 2022 roku, o godz. 19.30 w Sali koncertowej Magna Auditorium wiedeńskiego Musikverein odbędzie się prawykonanie dwóch z czterech części dzieła Piotra Tabakiernika (*1986) "Novae Sonatae Rosarii" (2020/22)
„NOVAE SONATAE ROSARII” (pol. Nowe sonaty różańcowe) to dzieło cykliczne
skomponowanym dla skrzypaczki Jolanty Sosnowskiej składające się z dwudziestu jeden utworów-miniatur. Długość poszczególnych kompozycji waha się od kilku do kilkunastu minut. Jest to jedyne –jak dotychczas – dzieło w historii literatury skrzypcowej, które wymaga wykonania na dziewiętnastu różniących się od siebie instrumentach, a także jedyne dzieło 21 częściowe o charakterze programowym napisane w ostatnich kilkuset lat na skrzypce.
Kompozytor o utworze: „Napisałem te utwory modląc się i chciałbym, żeby służył modlitwie. Nie próbuję tu nawet zbliżyć się do ideału Bibera, wiem, że to niemożliwe. Przesuwam tylko wytrwale moje paciorki, powtarzając cicho to samo Ave Maria, które powtarzał on. Tyle, że w innym języku. Oby te kilka dźwięków, które tu można znaleźć, kierowało wzrok dalej, niż są w stanie opisać słowa."

NAWIĄZANIE DO WIEKÓW POPRZEDNICH a EKSPERYMENT
Cykl NOVAE SONATAE ROSARII Piotra Tabakiernika został pomyślany jako nawiązanie do tradycji wieków poprzednich. Stąd umyślne połączenie oczywistych elementów współczesności (nowe kompozycje, nowe techniki, nowe harmonie, nowe instrumenty) i elementów epok wcześniejszych (motywy gregoriańskie, struny jelitowe, granie bez podbródka oraz bez szyny-podpórki, za pomocą 
smyczka barokowego). Utwory zawierają rozmaite i eksperymentalne techniki prawej i lewej ręki takie jak: jednoczesna gra pizzicato lewej ręki i flażoletu innym palcem na sąsiedniej strunie przy równoczesnym łączeniu w prawej ręce efektu tremolando z wymiennym sul ponticello lub flautando w prawej, a także wykonywanie wielokrotnych flażoletów tej samej wysokości dźwięku po sobie na różnych strunach w szybkim tempie. Niemal każda Sonata zawiera ponadto zróżnicowane pochody dźwiękowe w mikrotonach, a gra w półflażoletach, dźwięki szumowe, nietypowe flażolety z wykorzystaniem dalekich harmonicznych są po prostu językiem kompozytora.













SKORDATURA-PRZESTROJONE SKRZYPCE
W swoich Sonatach różańcowych Piotr Tabakiernik poszerzył znacznie możliwości brzmieniowe 
skrzypiec również za pomocą współczesnej skordatury. Ta praktyka wieków poprzednich, 
niepraktykowana obecnie, to skordatura. Polega ona na przestrojeniu strun instrumentu, dzięki 
czemu zyskać można odmienność sonorystyczną, wykonać wielodźwięki leżące poza możliwościami 
technicznymi stroju regularnego oraz osiągnąć szczególnie wirtuozowskie efekty, zwłaszcza w grze 
akordowej i polifonicznej. 
W prototypie – w Sonatach Różańcowych Heinricha Bibera – skordatury są mniej skomplikowane. U 
Tabakiernika przestrojenia są ekstremalne, powodują różnice w barwach i w brzmieniu 
następujących po sobie strun. Jest to związane z szeregiem harmonicznym i alikwotami, a także 
efektami obrazującymi sceny z Tajemnic różańcowych – np. W Sonacie XII “Biczowanie Jezusa 
Chrystusa” (brutalnie grane akordy w różnych kierunkach, po pustych przestrojonych strunach) lub 
XIII „Cierniem ukoronowanie” (zobrazowanie bólu poprzez długie dźwięki – przenikliwe wysokie 
flażolety).
Oto przestrojenia dla poszczególnych Sonat z cyklu NOVAE SONATAE ROSARII P. Tabakiernika:
I – Standardowo (G D A E ) 
II – A D Fis H, 
III – G Cis A Es, 
IV – H D G E, 
V – G B G E, 
VI – F C As Es, 
VII – G D G D, 
VIII – G A G A, 
IX – G A F E, 
X – G C A F, 
XI – A C A C, 
XII – Gis D A Es, 
XIII – G F Ges Es, 
XIV – G Es D As, 
XV – C G D G, 
XVI – G C A H, 
XVII – G D G E, 
XVIII – A E A E, 
XIX – A E Gis H, 
XX – B Es B D, 
XXI – Standardowo (G D A E).

10 INSTRUMENTÓW i 10 na kolejny koncert...
Cykl 21 Sonat wykonywany jest na dwudziestu mistrzowskich instrumentach z warsztatu lutniczego 
p. Mariusza Kacprzaka (Warszawa) zbudowanych przez niego w latach 2014-2021, które zostały do 
tego projektu specjalnie przez lutnika dobrane i przygotowane. Każde skrzypce odpowiadają 
barwowo charakterowi Sonaty i ich wyzwań technicznych oraz – co najważniejsze – do wymowy i 
afektów zawartych w poszczególnych ogniwach cyklu. Na życzenie kompozytora w instrumentach w 
całości zastosowano struny jelitowe. Każdy instrument, nawet przy standardowym stroju, potrzebuje 
indywidualnego napięcia strun. Lutnik Mariusz Kacprzak wykonywał swoje instrumenty latami, pod 
różne napięcia. Jego instrumenty są bardzo zróżnicowane, co jest efektem jego artystycznych 
eksperymentów. 
Sonaty wykonywane są z towarzyszeniem improwizującego akompaniamentu – grupy muzyków, na 
wzór tradycji barokowego Basso Continuo. Przewidziane między sonatami (tajemnicami 
różańcowymi) i ich 4 częściami (części różańca) antyfony wykonuje natomiast schola gregoriańska.

Radio Klassik Stephansdom w Wiedniu o Sonatach w audycji "Rubato" dn. 23. 11. https://radioklassik.at/programm/sendungsformat/3148/ (j. niemiecki).

WYKONAWCY
JOLANTA SOSNOWSKA / skrzypce, prowadzenie
TOMASZ PIĘTAK / organy
JAN KRIGOVSKY / kontrabas i barokowe violone
HUBERT HOFFMANN / teorban i lutnia
Antyfony gregoriańskie wykonuje SCHOLA RESUPINA (dyr.Isabell Köstler)

O KOMPOZYTORZE
Piotr Tabakiernik
Kompozytor. Urodził się w 1986 roku, ukończył Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w
Warszawie. Jako twórca stara się ze spokojem godzić dwie tendencje nieustannie chcące w nim dojść
do głosu – pragnienie ciągłego poszukiwania nowych środków wyrazu, eksploracji brzmienia,
mikrotonowych harmonii, performatywności i przekraczania granic gatunków oraz przywiązanie do
tradycji, zapatrzenie w muzyczną przeszłość, dawne praktyki wykonawcze, retorykę i muzyczny język
epok minionych. Z taką samą powagą (i radością) buduje kombinatoryczne labirynty postspektralnych
harmonii, jak i konstruuje modalne motety w stylu Gomberta. Obszarem muzyki – i duchowości – który
szczególnie go pociąga jest skryty pod powierzchnią niepozornego jednogłosu ocean chorału
gregoriańskiego. Zanurza się w nim, starając się podążać za łagodnym głosem klasycznej metody
Solesmes. We wszystkim – na tyle, na ile się da – AMDG.
Wybrane kompozycje
ἀπόπτωσις (apoptōsis) na sekstet wokalny (2015)
WAM-iationen na akordeon solo (2015)
toutur thrœu (rytuał słyszenia) na wiolonczelę i zespół (2016)
Symphonic piece na filharmonię (2017)
GŁOSY – performance muzyczny w formie gry terenowej dla aktorów i muzyków (2018)
Da pacem Domine na 6 głosów męski (i żeńskich ad libitum) (2019)
De Trinitate na wiolonczelę solo, zespół wokalny, zespół instrumentalny i warstwę audio (2019)
Novae Sonatae Rosarii na skrzypce i basso continuo (2020)
lemelki – teatr muzyczny wg Stanisława Lema dla aktora, chłopca, chóru i zespołu instrumentalnego (2021)

O Skrzypaczce 

Polska skrzypaczka JOLANTA SOSNOWSKA to artystka niesłychanie wszechstronna, obdarzona wyjątkową wrażliwością muzyczną. Jej charyzmatyczne interpretacje, niezwykła ekspresja i subtelność – to wszystko zjednuje wykonawczyni zachwyt publiczności i przychylność krytyków. Jej pasją jest kreowanie muzyki zapomnianej oraz twórcza współpraca z kompozytorami współczesnymi w odkrywaniu nieznanych możliwości sonorystycznych skrzypiec. 

 

Jako solistka Sosnowska występowała niemal na wszystkich kontynentach, jest zapraszana jest na wiele festiwali międzynarodowych wśród których można wymienić „Innsbrucker Festwochen der Alten Musik” w Tyrolu czy prestiżowe „Resonanzen” w Wiedniu. Była gościem podczas Festiwalu Tartiniego w Słowenii, festiwali „Musica Antiqua Festival” w Belgii, „Vensyssel Festival” w Danii, „The Jerusalem Festival” w Izraelu czy też „Conciertos de Bellas Artes“ w Meksyku. Występowała także w Concertgebouw w Amsterdamie, w National Center for the Performing Arts w Pekinie oraz w Teatro Municipal w Limie. 

 

Sosnowska z ogromnym zaangażowaniem oddaje się wykonawstwu muzyki zapomnianej i nowej od baroku do współczesności. W roku 2017 roku skrzypaczka powołała do życia w Wiedniu autorski cykl koncertowy „Musik ZuHause” a w roku 2021 „Barockvioline unentdeckt”, w ramach którego wykonuje nieznaną muzykę barokową z austriackich archiwów i bibliotek. Artystka zajmuje się na szeroką skalę także muzyką nową. Ma na swoim koncie liczne prawykonania dedykowanych jej dzieł takich kompozytorów współczesnych jak Akos Banlaky, Veronika Meyer, Peter Rompf, Mons Takle, Nikolet Burzyńska, Marcin Tadeusz Łukaszewski czy Marian Sawa. 

 

Aktywność solową skrzypaczki dopełnia współpraca z wiodącymi zespołami muzyki dawnej - austriackimi i szwajcarskimi, takimi jak: Ars Antiqua Austria, Die Freitagsakademie Bern i La Cetra Basel. Ponadto artystka jest gościnnym koncertmistrzem takich formacji jak Tiroler Barockinstrumentalisten, Pandolfis Consort czy Orchester von St. Augustin z siedzibą w Wiedniu.

 

Dorobek fonograficzny Sosnowskiej obejmuje nagrania ponad 30 płyt CD dla takich wytwórni fonograficznych jak Acte Prealable, Deutsche Grammophon, Gramola, Naxos Pan Classics, Sony Classical czy For Tune, która wydała jej płytę z muzyką barokową „baRock & vienna” oraz dwie płyty z serii „Beauty Dancing”. Jej płyty otrzymywały nominację do nagrody FRYDERYK (2004 i 2017).

 

Jolanta Sosnowska zapraszana jest regularnie do prowadzenia wykładów i kursów mistrzowskich na całym świecie, m.in. w Conservatorio National de Musica w Meksyku, w ramach Sommer Musikakademie Lilienfeld (Austria), na Słowacji (Bańska Bystrzyca), a także na uczelniach muzycznych w Polsce. Była stypendystką holederskiej fundacji Jumpstart Junior (2010) oraz Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego (2021).

 

Artystka jest laureatką konkursów międzynarodowych takich jak Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. P. Rollanda w USA i  Międzynarodowy Konkurs im. H. Bibera w Austri jest absolwentką polskich i zagranicznych uczelni wyższych. Jako doktor sztuk muzycznych Sosnowska ukończyła z wyróżnieniem UMFC w Warszawie, a także University of Illinois w USA i Konserwatorium Wiedeńskie, gdzie oprócz skrzypiec współczesnych ukończyła studia wykonawstwa historycznego. Jej profesorami i mentorami byli Mirosław Ławrynowicz i Sibbi Bernhardsson oraz Wolfgang Marschner i Rugierro Ricci, a także Gunar Letzbor i John Holloway.

 

 


Premierę organizuje Oddział Warszawski Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Współfinansowanie: MKDiN Program Munistra "Promocja Kultury Polskiej za granicą". Partnerzy: Musikverein Wien, ZAiKS, Instytut Polski w Wiedniu. 

Benefity członkowskie

DYSKOGRAFIA IGNACEGO
JANA PADEREWSKIEGO

Dopuszczalny poziom dźwięku
w mieszkaniu - rozwiązania prawne, przykładowe sprawy

Orfeusz dla Piotra Sałajczyka

Leksykony SPA-M