TEMAT: Legalne publiczne odtwarzanie muzyki.
TEMAT: Legalne publiczne odtwarzanie muzyki.
SIEDEM PYTAŃ OD WYKONAWCÓW:
Dlaczego muzycy wykonawcy powinni być członkami STOART i jakie prawa dzięki temu im przysługują?
Związek Artystów Wykonawców STOART jest największą i najskuteczniejszą krajową organizacją zbiorowego zarządzania (OZZ) prawami do artystycznych wykonań utworów muzycznych i słowno-muzycznych. Organizacja umocowana stosownym zezwoleniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do inkasowania wynagrodzenia za korzystanie z utrwalonych artystycznych wykonań (nagrań muzycznych) w sytuacjach kiedy pojedynczy artyści nie mogą samodzielnie monitorować i egzekwować korzyści za komercyjne wykorzystywanie ich nagrań w różnych, wskazanych w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych sytuacjach. Będzie to na przykład radiowe bądź telewizyjne nadanie, wyświetlenie filmu w kinie albo odtworzenie muzyki w miejscu publicznym – sklepie, kawiarni czy hotelu. OZZ zawiera umowy z użytkownikami i dzieli (repartycjonuje) uzyskane na podstawie tych umów środki pomiędzy poszczególnych artystów, którzy powierzyli organizacji swoje prawa w zarząd i ochronę.
Kto i dlaczego powinien wnosić opłaty do STOART? Czy darmowe platformy plików typu youtube oraz płatne typu spotify wnoszą opłaty do STOART i czy tantiemy z tych odtworzeń trafiają do wykonawców?
Wszyscy korzystający z przedmiotu ochrony (w tym przypadku z nagrań muzycznych na poszczególnych polach eksploatacji), których działalność polega na osiąganiu zysku w związku z tym korzystaniem. Będą to zatem organizacje nadawcze radiowe i telewizyjne, przedsiębiorcy wykorzystujący muzykę w branży hotelowej, handlowej, gastronomicznej czy usługowej, właściciele kin i multipleksów etc.. Pytanie o platformy cyfrowe i ich zobowiązanie do wynagradzania artystów za publiczne komunikowanie artystycznych wykonań dotyka bardzo skomplikowanej materii. Niestety w aktualnym stanie prawa zarówno krajowego, jak i wspólnotowego artyści nie otrzymują wynagrodzeń. Dotyczy to zwłaszcza sposobu eksploatacji płatnych platform on-demand (SPOTIFY, DEEZER etc.). Wynagrodzenia z płatnych systemów konsumują w lwiej części producenci fonogramów, a artyści otrzymują wynagrodzenie wyłącznie na podstawie pierwotnej relacji umownej, co jest czysta teorią. STOART, wspólnie z europejskimi, podobnymi CMO (collective management organizations) bierze aktywny udział w ramach AEPO-ARTIS w kampanii FAIR INTERNET FOR PERFORMERS, zmierzającej do wprowadzenia stosownych zmian w dyrektywie Parlamentu EU i Rady o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym, zapewniających artystom wynagrodzenie płatne za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania (w tym także STOART). YOU TUBE jest platformą gdzie treści publikowane winny być wolne od naruszeń. Dlatego jak dotąd żadna z organizacji (także autorskich) nie nawiązała skutecznej relacji z tym portalem (Google).
Czy za odtwarzanie muzyki podczas imprezy rodzinnej np. w sali weselnej organizator (rodzina) powinien wnieść opłatę do STOART? Czy te opłaty trzeba również wnieść jeżeli impreza zorganizowana jest w prywatnym domu?
Jeżeli w „sali weselnej” odtwarza np. DJ i jest za to wynagradzany przez rodzinę (młodą parę) etc. to jest to sytuacja publicznego odtwarzania i zależnie od umownego zrelatywizowania tych osób, ktoś powinien zapłacić za takie komercyjne korzystanie. Czasem opłaty te ponosi organizator (intencjonalnie rodzina) czasem np. taki właśnie „dom weselny” w związku z odpłatną ofertą organizacji wszystkich aspektów eventu (np. wesela). Ogólnie rzecz biorąc, należność dla wszystkich reprezentantów twórców (ZAiKS), artystów wykonawców (STOART) i producentów fonogramów (ZPAV) ściśle związana jest z komercyjnym (odpłatnym) aspektem przedsięwzięcia. Impreza w prywatnym domu, zwłaszcza taka organizowana dla ograniczonego (rodzinnego i/lub towarzyskiego) kręgu odbiorców jest typowym zdarzeniem klasyfikowanym jako dozwolony użytek osobisty. OZZ nie wkraczają zatem w tę sferę.
Czy organizator koncertu, który przed koncertem publicznie odtwarza muzykę z głośników powinien wnieść opłatę do STOART?
Tak, to typowa sytuacja eksploatacji na polu publiczne odtwarzanie. Podobnie jak odtwarzanie muzyki w kinach w przerwach między seansami.
Czy większe finansowe gratyfikacje dla artystów wykonawców płyną z muzyki odtwarzanej w radio czy w telewizji? Prosimy o przybliżenie jednorazowej stawki tantiem jakie wpływają na konto wykonawców np. kwartetu smyczkowego za jednorazowe odtworzenie w radio 2 minutowego utworu a w telewizji jako koncertu.
Stawki umowne na polu nadawanie ustala się na podstawie wielu różnych przesłanek, z których najistotniejsze to zasięg nadawcy (pasma, programu) i słuchalność/oglądalność. Dlatego nie można miarodajnie porównywać sektorów nadawczych audio i audio-video bez określenia tych parametrów. Może się zdarzyć bowiem, że stawka minutowa okaże się wyższa u ogólnopolskiego nadawcy radiowego od stawki za minutę nadania w lokalnej telewizji. Oczywiście ogólnie rzecz biorąc nadawcy telewizyjni płacą więcej od nadawców radiowych za tzw. czysty repertuar. Pamiętać jednak należy, że radio jest nieporównanie bardziej „muzycznym” medium od telewizji i w ramówkach nadawców radiowych jest znacznie więcej chronionego przez STOART repertuaru. Jeszcze bardziej kwestia ta komplikuje się w przypadku nadań AV utworu audiowizualnego (np. filmu fabularnego) gdzie stawka minutowa artysty wykonawcy jest w zryczałtowanej proporcji dzielona pomiędzy różne kategorie wykonawców (aktorów i artystów wykonawców muzyki-ilustracji w takim filmie). Stawki minutowe są obliczane na podstawie niezmiernie skomplikowanych algorytmów odrębnie dla różnych okresów (najczęściej w odstępach kwartalnych). Są płynne, ponieważ każdoroazowo uzależnione są od wykorzystanego repertuaru.
Czy tantiemy za odtworzenia muzyki w telewizji i radio skutecznie trafiają do wykonawców? Czy jest to realna możliwość zarobku dla muzyków? Jeżeli tak to jak wyglądają skrajne przypadki najniższych i najwyższych tantiem za jednorazowe odtworzenie w przypadku np. kameralnego zespołu?
Tak, tantiemy oczywiście trafiają do wykonawców i to zarówno za nadawanie, jak i wszystkie inne pola eksploatacji na jakich STOART uprawniony jest do prowadzenia czynności ochrony i zbiorowego zarzadzania artystycznymi wykonaniami (reemisja, wyświetlanie, publiczne odtwarzanie etc.). Często nadawane artystyczne wykonania jakiejś niewielkiej grupy artystów (zespołu) może „zarobić” od kilku do kilkudziesięciu tys. złotych w skali kwartału. Wszystko zależy oczywiście od skali zasięgu i słuchalności. Oczywiście zakres ten będzie różny dla popularnych gatunków muzyki i tych tzw. elitarnych, gdzie odbiór jest nieporównanie skromniejszy. Dodatkowo muzyka klasyczna implikuje często duże aparaty wykonawcze – orkiestry symfoniczne. Wpływy roczne z tytułu eksploatacji na wszystkich polach jednej z najczęściej wykorzystywanych krajowych orkiestr symfonicznych to, w zależności od intensywności eksploatacji około 200 tys. złotych rocznie. Dla porównania np. kwartet smyczkowy z nadania około 20’ minutowego utworu w lokalnym radio uzyska kilkanaście złotych, w ogólnopolskiej telewizji będzie to już kilkaset złotych. Stawka minutowa jest tożsama niezależnie od ilości wykonawców.
Czy jest możliwość obrony artystów wykonawców przed nieuczciwymi nadawcami, którzy nie zgłaszają nadań lub nie robią tego w sposób rzetelny? (np. nie podają do STOART wszystkich utworów, które zostały użyte w serialu albo audycji radiowej?). Czy dochodzi do spraw sądowych?
W przeszłości toczyło się kilka postepowań z cywilnego powództwa STOART przeciwko kilku nadawcom (także ogólnopolskim) w przedmiocie należności ale także roszczeń informacyjnych. Obecnie relacje z ogromna większością nadawców są znacznie korzystniejsze. Nadawcy radiowi i telewizyjni coraz rzetelniej przekazują informacje o wykonawcach nadawanego repertuaru. Zdecydowanie gorzej rzecz ma się z użytkownikami publicznego odtwarzania, którzy po prostu uchylają się od obowiązku zapłaty za korzystanie z muzyki w swojej biznesowej działalności. STOART stale prowadzi postepowania o zapłatę w liczbie od kilkunastu do kilkudziesięciu w tym samym czasie. W tej sprawie publikujemy tekst Muzyka jest towarem w jesiennym wydaniu kwartalnika PRESTO.
Na pytania odpowie specjalista od spraw tantiem, pracownik STOART Pani/Pan ..
Wincenty Krawczyk
sekretarz Zarządu
Związku Artystów Wykonawców STOART
