Wielcy Polscy Muzycy
Eugenia Umińska - urodziła się w Warszawie w 1910 roku. Ojciec jej, Teodor Umiński był w latach międzywojennych radcą w Ministerstwie Komunikacji, matka była nauczycielką muzyki.
Naukę gry na skrzypcach rozpoczęła w 5-tym roku życia wykazując duże zdolności, doskonały słuch i pasję do muzyki. Pierwszymi nauczycielami Eugenii Umińskiej byli: Gabriela Jabłońska i Mieczysław Michałowicz. Warszawskie konserwatorium Muzyczne, w klasie prof. Józefa Jarzębskiego, ukończyła w 1927 roku, uzyskując odznaczenie, nagrodę pieniężną i stypendium na studia za granicą. Jednocześnie zdała maturę w Państw. Gimnazjum im. Hoffmanowej w Warszawie. Następnie odbyła studia za granicą – w mistrzowskiej klasie u słynnego pedagoga prof. Seroika w Czechosłowacji w latach 1927-1928, oraz u znakomitego muzyka rumuńskiego Georges Enesed w Paryżu w latach 1930-1932. Przed 1939 rokiem koncertowała w Anglii, Bułgarii, Czechosłowacji, Finlandii, Francji, Grecji, Holandii, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Szwecji, i innych. Były to występy solowe, symfoniczne, kameralne i radiowe. Ważniejsze jej występy to koncerty z Karolem Szymanowskim z programem utworów skrzypcowych kompozytora. Koncerty te odbyły się w Bolonii, Berlinie i Warszawie.
Podczas wystawy światowej w Paryżu w 1937 roku koncertowała z Arturem Rudzińskim, grając II koncert skrzypcowy Szymanowskiego. W Moskwie i Leningradzie koncertowała z Grzegorzem Fitelbergiem, oraz z Czeską Filharmonią występowała w Pradze. W Polsce występowała we wszystkich większych miastach. Brała również udział w Akcji Umuzykalniania Kraju, grając w Polskich miastach od Pomorza, aż do najdalszych Kresów Polski.
Partnerami w koncertach Eugenii Umińskiej byli: Zygmunt Dygat, Witold Małcużyński, Stanisław Szpinalski, Jerzy Lefeld. Była stałą solistką Polskiego Radia, brała udział w reprezentacyjnych koncertach transmitowanych przez zagraniczne radiostacje.
Należy wymienić choćby następujące występy:
Ważne koncerty:
I Koncert Skrzypcowy Szymanowskiego, który Eugenia Umińska grała wprost z rękopisu. Było to drugie wydanie tego dzieła, po prawykonaniu przez Pawła Kochańskiego.
Koncert skrzypcowy Schumanna wykonany przed mikrofonem Polskiego Radia był jego czwartym światowym wykonaniem. Koncert ten odkryto w latach trzydziestych.
Koncert poświęcony twórczości Ignacego Paderewskiego w 50 rocznicę jego pierwszego koncertu kompozytorskiego. Koncert ten był transmitowany przez radiostację szwajcarską. Sam Ignacy Paderewski słuchał go u siebie w Riond-Basson.
Radiowa audycja kompozytorska Szymanowskiego w studio Polskiego Radia w Warszawie jesienią 1930 roku, podczas której E.Umińska wykonała kilka utworów skrzypcowych, z bardzo już chorym kompozytorem, przed jego wyjazdem za granicę na kurację, z której już nie wrócił.
W okresie okupacji Eugenia Umińska przebywała w rodzinnej Warszawie. Zarobkowała na życie grając w kawiarniach i lokalach dla Polaków, gdzie muzyka dozwolona była przez okupanta pod warunkiem zatwierdzenia programów przez "Propagatant". Muzykę niedozwoloną przez okupanta grała na tajnych koncertach w domach prywatnych.
Już w grudniu 1931 roku z Marią i Kazimierzem Wiłkomirskimi stworzone zostało "Trio", a następnie Eugenia Umińska zorganizowała kwartet smyczkowy z Kazimierzem Wiłkomirskim, Romanem Podlewskim, Henrykiem Trzonkiem. Od 1943 roku ukrywała się z powodu odmowy uczestniczenia w koncercie symfonicznym organizowanym przez władze okupacyjne. Była członkiem AK, działała w służbach pomocniczych. Uczestniczyła w Powstaniu Warszawskim. Zbiegła z pociągu wiozącym powstańców do obozu.
Po wyzwoleniu, w roku 1945, Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało Eugenię Umińską na stanowisko profesora w Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W latach 1945-1951 prowadziła intensywną działalność koncertową. Brała udział w festiwalach SIMC (Societe Internationale de Musique Contemporaine), m.in. 1946 roku w Londynie wykonałą prawykonanie koncertu skrzypcowego Romana Palestra. Poza tym grała w Londynie szereg razy w wybitnymi dyrygentami i panistami. Grywała muzykę polską, a zwłaszcza dzieła Karola Szymanowskiego. Jego I koncert skrzypcowy nagrała w 1948 roku z orkiestrą, pod dyrekcją Fitelberga dla firmy płytowej "Parlophone". Było to pierwsze utrwalenie na płytach symfonicznego dzieła naszego wilkiego kompozytora. Eugenia Umińska brała udział w Jury wielu różnych konkursów skrzypcywch.
Eugenia Umińska w koncertowej swej działalności powojennej odbyła szereg podróży. W Polsce prowadziła intensywną działalność koncertową jako solistka wszystkich krajowych filhamronii, a także jako kameralistka. Prowadziła kwartet krakowski, graław Trio Fortepianowym z J.Hoffmanem i J.Mikulskim, dużo koncertów grala w duecie z I.Dubiską.
Coraz bardziej absorbująca i odpowiedzialna praca pedagogiczna odsunęła ją stopniowo od działalności koncertowej. W 1963 roku została rektorem krawkoskiej Wyższej Szkoły Muzycznej i przez 5 lat była w naczelnych władzach tej uczelni. Posiadała tytuł profesora zwyczjanego i była kierownikiem instrumentów smyczkowych. Jej klasę ukończyło trzydziestu kilku absolwetów jak Kaja Danczowska, Teresa Głąbówna, St. Stałanowski, Wiwesław Kwaśny, oraz altowioliści: Zdz. Polonek i Jerzy Kosmala. Na drodze pedagogicznej wyróżnili się: doc. J.Kalinowska, Ewa Szubra-Jargoniowa, dziekan Zdz. Polonek. Jerzy Kosmala uzyskał w USA doktorat i prowadził klasę altówek na The University of Tampa na Florydzie.
Współpracowała nieprzerwanie z PWM w Krakowie, wydając blisko 100 dzieł lietratury skrzypcowej różnych twórców i epok. Była członkiem Komietu Redakcyjnego Narodowego Wydania Dzieł Wszystkich Karola Szymanowskiego. Edycję "Dzieł Wszystkich" H.Wieniawskiego opracowałą z I.Dubiską. Jest autorem "Studium Gam i pasaży", którego drugie wydanie-eksportowe, również w języku angielskim, ukazało się w 1975 roku.
Eugenia Umińska została odznaczona m.in.:
Order Sztandaru Pracy I i II klasy, Odznaka Zasłużonego Nauczyciela, Złota Odznaka Miasta Krakowa,, Honorowa Odznaka Miasta Pozniania. Była lauretką nagroy Państw. W dziedzinie sztuki II stopnia, Nagroda Ministra Kultury i Sztuki, Nagroda Miasta Krakowa.
Była członkiem-założycielem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków SPAM.
Zmarła 20 listopada 1980. Została pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
